İtalyan Rönesans sanatçısı Piero Della Francesca‘nın 1470-75 yıllarına tarihlenen ve İsa’nın doğum anından bir anı tasvir eden “Nativity (Doğuş)” adlı eseri, üç yıllık bir restorasyonun ardından National Gallery‘de yeniden halka açıldı.
Kendin Karar Ver: National Gallery’nin restorasyon ekibi Rönesans döneminin bu ünlü doğuş sahnesini Noel’den hemen önce bozdu mu? Piero Della Francesca’nın Nativity adlı eseri, üç yıllık bir restorasyondan sonra halka geri döndü. 19. yüzyılın sonuna kadar İtalya’nın Toscana bölgesindeki Sansepolcro’da kalan eser, 1861’de sanat koleksiyoncusu Alexander Barker tarafından satın alınmış ve İngiltere’ye getirilmişti ve 1874 yılında ise National Gallery tarafından 2.415£ karşılığında satın alınmıştı. Ancak tablo alındığında oldukça kötü durumdaydı.
Piero Della Francesca’nın ünlü İsa’nın Doğuşu tablosu üzerinde temizlik ve düzenleme yapabilmek uğruna o kadar büyük bir zarar verilmişti ki, 1874’te National Gallery onu satın aldığında, İngiliz Parlamentosu eserin ne kadar orijinal olup olmadığını sorguladı. Piero’nun çobanlarının yüzleri silikti, renkleri koyu ve tozlu görünüyordu ve Rönesans söylentilerinde eser “büyük, ev içi bir tablo” olarak kabul edilmesine rağmen, yanlışlıkla bir sunak olarak çerçevelendi. Aslında bir rötuş için artık çok geçmiş gibi görünüyordu.
“Özel bir sergide” sergilenen 15. yüzyıl tablosunun bir tür Noel Bayramı hediyesi olması gerekmekteydi. Bunun yerine, bazı eleştirmenler bunun Noel’i mahveden kalitesiz bir iş olduğunu iddia ediyorlar. En sert olan eleştiri ise, Jonathan Jones‘un Guardian‘daki köşesinde yer almakta ve restorasyona yönelttiği eleştiriler oldukça fazla. Bunlardan bazıları çobanların ahmak görünüşü, ahır duvarında bulunan büyük beyaz bir leke, her rengin değiştirilmiş olması, her satırın gereksizce yeniden vurgulanması, ruhani ve hayaletimsi olan her şeyin susturularak geri planda bırakılmış olmasıdır.
Jones, yapılan bu yanlış dokunuş ve değişimlerin etkisinin, dünyadaki en büyük Doğuş resimlerinden birini neredeyse yok etmek olduğunu ifade ediyor. Öte yandan Jones, bu restorasyonun orijinaline sadık olduğuna bir an bile inanmadığını da sözlerine ekliyor. Ona göre bu yapılan, Piero’nun büyüsüne karşı şaşırtıcı bir duyarsızlıktan başka bir şey değil.
Yanıt olarak National Gallery, ArtnetNews‘e “Eski Usta resimlerin teknik çalışmasında bir dünya lideri” olduklarını söyledi. Konservasyon çalışmalarının sadece yüksek eğitimli ve deneyimli konservatörler tarafından yürütüldüğünü ve bilimsel kadro tarafından desteklendiğini ekledi. Daha önceki bir basın açıklamasında müze, tablonun koruma departmanına alışılmadık derecede zor bir çalışma sunduğunu ve derinlemesine keşif yapmanın tabloyu çevreleyen birkaç gizemi çözmeye yardımcı olduğunu söyledi.
Ulusal Galeri’nin direktörü Gabriele Finaldi, Piero’nun eserinin, “Noel hikayesi üzerine güzel ve derin bir meditasyon” olduğunu ifade ederek bunun “son koruma projesi olarak, görüntünün her bir öğesinin ne kadar dikkatli planlandığını görülmesini sağladığını” vurguladı. Genel olarak bakıldığında ise, Jones’un sert eleştirileri internette yankı bulmadı. Tanınmış bir sanat eleştirmeni olan Helen Barrett, Twitter’da “Restorasyonların ağır olduğunu anlıyorum, ancak biraz histerik görünüyor. Tabloyu bu hafta gördüm. Gayet iyi ” diye belirtti.
Siz restorasyon hakkında ne düşünüyorsunuz?
Kaynak
https://news.artnet.com/art-world/national-gallery-piero-della-francesca-nativity-restoration-2232489 (İçeriğin bir kısmı çeviridir).
