Herkesin okuma alışkanlığını kazanmaya başladığı dönemlerde elinden asla düşüremediği en az bir kitap vardır. Siz de hatırladınız mı o kitabı? Ne büyük bir iştahla okumuştunuz! Büyürken size o kadar iyi bir dost olmuş ki onu şimdi bile düşünürken sizi tatlı tatlı gülümsetiyor. Çocukluk döneminde okuduğunuz kitapların hayatınızda bu kadar önemli olmasının sebebi sizi sadece bir süre için eğlendirmesi ve dil becerilerinizi geliştirmesiyle sınırlı değil. Çocuk edebiyatı eserleri, hayatta karşılaşacağınız olaylara karşı iç dünyanızı güçlü tutmaya yardımcı olur, fikir ve duygularınızı geliştirerek onların farkında olmanızı sağlar. En önemlisi de hayal gücünüzü zenginleştirir ve yaratıcılığınızı ortaya çıkarır. Peki, güçlü bireyler olmanızı sağlayan bu eserlerin yazarları hakkında ne kadar bilgiye sahipsiniz? Gelin, birçok neslin hayatına dokunmuş çocuk edebiyatı yazarlarından bazılarını daha yakından tanıyalım.
1. Gülten Dayıoğlu
1935 yılında Kütahya’da doğan Gülten Dayıoğlu, yazdığı 78 kitabıyla belki de ülkemizin çocuklarına ve gençlerine en çok eser üretmiş yazarımızdır. Dayıoğlu’nun yazarlık serüveni, daha ilkokul öğrencisiyken öğretmeninin yeteneğini keşfetmesiyle başladı. Henüz 15 yaşındayken sosyal içerikli ve kadın sorunlarını ele alan “Baca Temizleyici” isimli hikayesi Afyon yerel gazetesinde yayınlandı. Yine aynı sorunlar üzerine yazdığı ve yazarın ilk kitabı olan Bahçıvanın Oğlu, Yunus Nadi Ödülü’ne lâyık görüldü. Dayıoğlu yazarlık hayatı boyunca pek çok kez çocuk edebiyatı dünyasına kendini kanıtlamış ve ödül kazanmıştır. Hatta başarısı ülkemizin sınırlarını aşmış ve Avrupa’ya kadar uzanmıştır. 1984 yılında, Dayıoğlu Dünya Çocukların Olsa romanıyla Alman Yayıncılar Birliği tarafından dünya çapında yapılan “Gençliğe Yarın Umudu Veren Üç Yüz Kitap” listesine girmiştir.
Dayıoğlu; öykü, roman ve gezi türlerinde kaleme aldığı eserlerinde yazdığı konuları döneminin çocukları belirliyor. Yazdığı dönemin çocuklarını ve ihtiyaçlarını titizlikle inceleyerek çocuklara erişmeye çalışıyor ve her dönem için farklı yöntemler deniyor. Yazarın başarısı da zamane çocuklarının dilinden anlamasından ve eserlerine en iyi şekilde yansıtabilmesinden geliyor. Dayıoğlu’nun en çok bilinen eserleri Fadiş, Dört Kardeştiler, Mo’nun Gizemi, Suna’nın Serçeleri, Ölümsüz Ece ve Yeşil Kiraz‘dır. Gülten Dayıoğlu eserleri günümüzün çocuklarının hayatına da dokunarak çocuk edebiyatındaki önemli yerini korumaya devam ediyor.
2. Muzaffer İzgü
Gülmeceleriyle çocukluğumuza kahkaha katan Muzaffer İzgü, 29 Ekim 1933 yılında Adana’da doğdu. 1959 yılında Hüraydın Gazetesi’nde ilk yazılarının yayımlanmasıyla İzgü’nün yazarlık serüveni başladı. 1964 yılından itibaren Demokrat İzmir Gazetesi’nde öykü ve röportajlar düzenleyerek yazım hayatına devam etti. Daha sonra özel tiyatro ve radyo için oyun ve skeçler yazarak nam saldı.
2017 yılında vefat eden Muzaffer İzgü hayatı boyunca 100’den fazla kitap yazmıştır ve Türk Dil Kurumu Öykü Ödülü gibi birçok önemli ödül kazanmıştır. En sevilen genç-çocuk yazarlarımızdan biri olan İzgü’nün Zıkkımın Kökü, Uçtu Uçtu Ali Uçtu, Donumdaki Para, Gecekondu ve Ökkeş serisi en çok bilinen eserleridir.
3. Michael Ende
Fantastik kitaplarıyla okurlarını maceradan maceraya sürükleyen Michael Ende, 1929 yılında Almanya’da doğdu. 2. Dünya Savaşı döneminde sarsıntılı bir hayat yaşadı ve savaş sonrasında yazın hayatına başladı. Ende, daha çok fantastik çocuk kitapları yazmış olsa da yetişkinlere yönelik romanlar da yazmıştır. Ende’nin romanları şu ana kadar 30’dan fazla dile çevrildi ve milyonlar tarafından okunarak uluslararası listelere girdi. Ende’nin Momo, Bitmeyecek Öykü, Cim Düğme ve Lokomotifçi Lukas kitapları yazarın en sevilen kitapları arasındadır.
Michael Ende, kariyeri boyunca Alman Gençlik Edebiyatı Ödülü gibi birçok önemli ödüle layık görülmüştür ve romanları; sinema, tiyatro ve operaya uyarlanarak farklı sanat dallarında yaşam bulmuştur. Michael Ende, günümüzde 7’den 70’e her yaştan okur tarafından büyük bir sevgiyle okunarak popülerliğini sürdürmektedir.
4. José Mauro de Vasconcelos
Brezilyalı yazar José Mauro de Vasconcelos, 26 Şubat 1920 yılında yoksul bir ailenin 11 çocuğundan biri olarak dünyaya gelmiştir. Vasconcelos, yoksul yaşamı yüzünden yazarlığa başlamadan önce garsonluk, modellik, tarım işçiliği, hamallık, balıkçılık ve boks antrenörlüğü gibi birçok farklı işte çalışmıştır. Yazar, çalıştığı farklı iş alanlarında farklı insanlarla tanışmış ve onları dikkatlice gözlemlemiştir. Yazarın tanıdığı insanlar ve yaşadığı zorluklar, romanlarına ilham kaynağı olmuştur. Bu yüzden romanlarının çoğu yazarın kendi hayat deneyimlerine dayanmaktadır. Roman karakterlerinin çoğu Vasconcelos’un bir zamanlar yaşadığı gibi yoksul bir hayat yaşamaktadır ve karakterlerin hayat mücadelesi okurda uzun süre etkisini sürdüren çarpıcılıkta kaleme alınmıştır. Şeker Portakalı, Güneşi Uyandıralım, Delifişek, ve Yaban Muzu akıllardan hiç çıkmayan ve hâlâ kitap kurtları tarafından sıkılıkla beğeniyle bahsedilen Vasconcelos kitaplarındadır.
5. İpek Ongun
Gençliği en büyük ilham kaynağı olarak gören İpek Ongun, Türkiye’nin önde gelen gençlik edebiyatı yazarlarındandır. 7 Ocak 1942 doğumlu yazar, Robert Koleji’nde okumuş ve 1961 yılında Edebiyat Bölümü’nden mezun olmuştur. Yazın hayatına yaptığı çevirilerle başlamıştır. Yaptığı çevirilerden biri editörün dikkatini çekmiştir ve Ongun’a kendi kitabını yazmasını önermiştir. Bunun sonucunda 1980 yılında çocuklar için yazdığı ilk romanı Mektup Arkadaşları yayımlandı.
Daha sonra çocuk edebiyatından gençlik edebiyatına geçiş yapan Ongun, gençliğe kendilerini tanımaya başladıkları bol sancılı dönemde yardımcı olmayı bir sorumluluk olarak görmüş ve kaleme aldığı her romanı bu amaçla yazmıştır. Gençlere karşı üstlendiği bu sorumlulukta hata yapmamak adına bilim insanlarının araştırmalarına ve yurt dışından getirdiği kitaplara başvurarak romanlarını titizlikle yazıyor. Bu romanlardan en sevilenleri Bir Genç Kızın Gizli Defteri Serisi, Yaş On Yedi, Mektup Arkadaşları ve Bir Parıltıdır Yaşamak’tır. Ongun’un kitapları, genç okurlar tarafından büyük bir sevgi ve ilgiyle okunmaya devam etmekte ve gençlere rehber olmaktadır.
6. Sevim Ak
Çocuk edebiyatına kazandırdığı gerçekçi ve eğlenceli öyküleriyle 30’dan fazla kitaba imza atan Sevim Ak, yazın hayatına Kimya Mühendisliği okurken gizlice yazdığı hikâyelerle başlamış olsa da 1985 yılında yazdığı hikâyenin Cumhuriyet Gazetesi’nde yayımlanmasıyla yazın hayatına resmen başladı. Ak, öykülerini yazarken Samsun’da çocukluğunu geçirdiği ve birçok farklı kesimden insanın bulunduğu mahalleden ilham alarak yazmıştır. Yazarın ilk kitabı Uçurtmam Bulut Şimdi, 1987 yılında yayımlandı ve aynı yıl Akademi Kitabevi Çocuk Edebiyatı Öykü Ödülü’nü kazandı. TRT Çocuk için senaryolar yazdığı dönemde öyküleri eserleri birçok farklı dile çevrilerek farklı milletler tarafından da okunmaya başlandı. Hatta yurt dışında önemli edebiyat ödüllerine aday olmuş ve kazanmıştır.
Sevim Ak çocuklar için sadece kitap yazmakla kalmayıp onlar için özel bir ev kütüphanesi de inşaa etmiştir. Sadece cumartesileri açık olan kütüphanede okunan kitaplara göre etkinlikler düzenleniyor. Bazen kitaba uygun şarkılar besteleniyor, bazense kitap tartışmaları yapılıyor. Ak, 15 çocukla sınırlı bu özel kütüphanede çocuklara kütüphane deneyimini olabildiğince yaşatmak istiyor.
7. Lucy Maud Montgomery
Kanadalı çocuk edebiyatı yazarı Lucy Maud Montgomery, 67 yıllık ömrüne 20 kitap, 30 makale ve 500’den fazla şiir ve kısa öykü sığdırmıştır. Yazdığı eserlerinden öne çıkanı Yeşilin Kızı Anne Serisi’dir. Montgomery, 1905 yılında Anne’i yayımlamaları için birden fazla yayınevine başvurmuştur fakat hepsi reddedince bir kutunun içine koymuş ve yayınevleriyle tekrar görüşmeyi karar verdiği 1907 yılına kadar orada saklamıştır. Yeşilin Kızı Anne, neredeyse hiçbir kurgusal karakterin yakalayamadığı küresel bir başarı elde ederek yayımlandığı yüzyılda 20’den farklı dile çevrilmiş ve 50 milyondan fazla kopya satmıştır.
Anne, özellikle Netflix’teki Anne With an E (2017) ismiyle dizi uyarlanmasından sonra günümüzde de hem okunmaya hem izlenmeye devam ederek insanları kendisine hayran bırakıyor ve herkesin içini sımsıcak hislerle dolduruyor.
Kaynakça
http://www.merakname.com/jose-mauro-de-vasconcelos-kimdir/
https://www.yaseminsungur.com/2011/08/20/kariyer-sohbeti-ipek-ongunla-keyifli-saatler/
https://samsun.ktb.gov.tr/TR-60349/sevim-ak.html
https://www.dal.ca/about-dal/dalhousie-originals/lucy-maud-montgomery.html
https://nihanbora.com/kitap/sevim-aktan-cocuklara-ozel-ev-kutuphanesi/
