İlham Miyazaki’nin aklına düştüğünde bir ağaç gibi büyüdü.
Bazen uzayan kökleri ayağına takılıp önünde bir duvar örse de sevgiyle aşılamayacak hiçbir şey yoktu. Böylelikle kökler ona yol verdi ve Totoro’ya götürdü. Büyükten küçüğe hepimiz Kâfur ağacının altından uzanan eli tuttuk, tuttuğumuzda gençleştik ve gördüğümüz ruhlarla gözlerimiz kamaştı.
My Neighbor Totoro Hakkında
Orijinal adı “Tonari no Totoro” olan “My Neighbor Totoro (Komşum Totoro)”, Hayao Miyazaki tarafından yazılıp yönetilen, Studio Ghibli tarafından animasyonu yapılan bir filmidir. İlk başta filmin beğenileceği konusunda pek ümit yoktu, fazla çocuksu bulunmuş ve heyecan ile aksiyon bakımından eksik görülmüştü. Bu nedenle aynı anda iki film piyasaya sürüldü, en azından birinden gelir elde etme şansları olacaktı. Bu duruma Miyazaki’nin savaş karşıtlığı da etki etmişti çünkü diğer film, savaşın ortasında kalan iki kardeşin çektiği sıkıntı ve zorlukları anlatıyordu.
My Neighbor Totoro, 16 Nisan 1988’de “Grave of the Fireflies” (Ateşböceklerinin Mezarı) ile birlikte çift gösterim olarak gösterime girdi. Çıktığı ilk günlerde az hasılat getirse de zamanla beklenenin üzerinde bir başarı elde etti ve kült bir film hâline geldi. Öyle ki tüm Studio Ghibli filmlerinin introsunda ilk olarak Totoro’yu mavi arka plana yaslanmış hâlde görürüz, Ghibli Müzesi’nin girişinde bizleri Totoro karşılar.
Yolculuk
Miyazaki’nin her filminde karakterler bir yolculuğa çıkar. Yolculukla büyür, kendini bulur, sever ve sevilir; sevgiyi taşıyan bir elçidir karakterler. Doğayla uyum içindedir, doğa tasvirleri yoğunlukla resmedilir. Miyazaki, “İnsan yolda gerek” felsefesiyle hareket eder. Çevresine baktığında yükselen binaları, duvarları veya sıradan dünyayı değil; o duvarların üzerinde yürüyen bir büyücüyü, ağaçları sarmış orman ruhlarını hatta belki bir kedi kafilesinin geçtiğini görür. Gerçek dünyada var olamayacak varlıklara animasyonla hayat vermek, Miyazaki’nin en büyük tutkularından biri olmuştur. My Neighbor Totoro da iki küçük kızın babalarıyla, annelerinin tedavi gördüğü hastaneye daha yakın olabilmek için taşınmasıyla başlar. Gelir gelmez onları karşılayan toz tavşanlarından tutun da kedi otobüsüne atlayıp rüzgar estiren Totoro’ya kadar birçok olağanüstü arkadaş edinirler.
Bir inanç Olarak Şintoizm ve Animizm
Japonya’nın yerel dini olan Şintoizm “tanrıların yolu” anlamına gelir. Ataların ruhlarıyla ilişkilendirilen tabiat üstü varlıklara veya güçlere (kami) belli ritüeller çerçevesinde tapınma, Japon geleneğine ve aileye saygı gösterme üzerine kurulu bir dinî öğreti veya hayat biçimidir. Tabiatla insan arasında mevcut, görünen ve görünmeyen her türlü ilişkiye önem atfeden güçlü bir ahlâk sistemi geliştirmiştir.
Animizm ise, insan işleriyle ilgilenen ve insan çıkarlarına yardım veya zarar verebilen sayısız ruhsal varlığa olan inançtır. Bu inanca göre evrendeki bütün varlıkların -bitki ve hayvanlar, denizler, gökyüzü hatta yağmur ve yıldırım gibi doğa olaylarının- birer ruhları vardır.
Bazı kaynaklara göre Miyazaki, Totoro’nun bir ruh değil, bir hayvan olduğunu söylemiştir. Ancak filmde izlediğimiz Totoro, doğaya hizmet eden ve doğanın tam ortasında yaşamını sürdüren bir varlıktır. Filmdeki mekanlar izleyiciye görsel bir şölen sunar: etrafı yeşilliklerle kaplı göl, yoldan geçenleri iki yandan kucaklayan ağaçlar, enginlere uzanan tarlalar, çayırlar, ve en görkemlisi evlerininin bahçesinden görülebilen, başı göğe dokunan kalbi toprakta atan Kâfur ağacı.
Doğanın ruhlarıyla tanışma, küçük kardeş Mei’nin minik bir orman ruhunu takip etmesiyle başlar. Çalıların arasında saklı, dallarla çevrili bir tünelden geçer, tünel onu ağaca götürür. Ağacın kovuğunda parlayan palamuta uzanmak isterken içine düşer ve Totoro’ya rastlar, birlikte uyurlar. Ablası ve babası onu çalıların içinde tünelin ortasında uyur halde bulurlar. Mei Totoro’yu gördüğünü söyler ve onlara da göstermek ister fakat çalılar ağaca değil evin bahçesine çıkar. Bu aşamada babası Mei’ye anlayışla yaklaşır ve ona ormanın ruhunu gördüğü için çok şanslı olduğunu söyler. Ormana duydukları saygıyı göstermek için tapınağa giderler ve burada Mei’nin düştüğü yeri bulurlar. Elbette kovuk yerinde yoktur. Üçü de yaşlı ağaca saygılarını sunarlar.
İki Küçük Ruhtan Yayılan Masumiyet
Bazen aldığımız bir koku, gittiğimiz bir yer veya gördüğümüz bir nesne bizi hafızamızın odalarından birine kilitler; eğer şanslıysak oda puslu değildir ve oradan geçenleri görebiliriz. Totoro çoğu insan için hep uzaktan görülen bir anı gibidir, izlemek her seferinde tanıdık hissettirir ve yaşımızın bir önemi yoktur.
Filmin ilk dakikalarında bizi karşılayan toz tavşanlarını sadece Mei ve Satsuki görür. Komşuları olan büyükanne, küçükken onları kendisinin de gördüğünü, evden gitmeleri için iyi insan olmaları ve bol bol gülmeleri gerektiğini söyler. ilerleyen dakikalarda babalarıyla toz tavşanlarının gitmesi için yüksek sesle gülerler ve toz tavşanları da evi terk eder. Öte yandan Totoro’yu sadece iki kardeş görebilmektedir. Anne ve babaları yetişkin oldukları için onu göremez fakat kızlarının anlattığı sıra dışı şeylere hiç şaşkınlık göstermezler ve olduğu gibi kabul ederler.
Miyazaki’ye Göre Gençliğin İksiri: Sevgi
Durakta babalarını bekledikleri yağmurlu bir günde Totoro yanlarında belirir. İki kardeşe göz kulak olur. Onu ilk defa gören Satsuki Totoro’ya şemşiye verir ve beklemeye devam eder. Yağmur damlalarının çıkardığı sesi seven Totoro tüm gücüyle zıplar ve Mei uyanır. Kedi otobüsünü ilk kez o zaman görürler. Totoro babalarının gelmelerine yakın Satsuki’ye yapraktan bir torbaya sarılmış tohumlar verir ve kedi otobüse atlayarak uzaklaşır. Ellerine geçen bu tohumları bahçeye ekip büyümesini beklerler, derken gece olduğunda elinde şemsiyesiyle Totoro ve arkadaşları gelir, tohumların etrafında bir çeşit ritüel gerçekleştiriyorlardır. Mei ve Satsuki onlara katılır. Birlikte dans ederler ve tohumlar topraktan fırlayarak devasa boyutlara ulaşır. Totoro’nun ritüel sırasında şemsiyeyi yanında taşımasının sebebi şemsiyeden yayılan, Satsuke’nin onu verirken yüreğinde bulunan iyi niyeti ve sevgisinden güç almaktır. Geceyi ağaçlarda gezinerek geçirirler ve sabah uyandıklarında fidanları boy göstermiş bulurlar.
Küçük Mei, ablasının annesi için endişelenmesi ve ağlamasını gördükten sonra annesine olan sevgisinin nişanesi olarak onun için topladığı mısırı götürmek üzere yola çıkar fakat kaybolur. Her yerde ararlar ama bulamazlar. En sonunda Satsuki Totoro’nun yanına giderek yardım ister. İkisi kedi otobüsüne binerler, ağaçlar onlar için kenara çekilip yol açarlar. Gökyüzünde süzülerek Mei’nin olduğu yere inerler. Totoro kızları hastaneye götürür. Pencereden anne ve babalarını izleyen kızlar rahatlayarak gülüşürler ardından pencere pervazına “anneme” yazılı mısırı bırakırlar ve evin yolunu tutarlar.
Aynaya çok dikkatli baktığımızda gözlerimizde ruhumuz sallanıyormuş gibi gelir. Belki de hissettiğimiz biz değil, aslımızın yanına koyduğu, yolda bulduğu ruhlardır. Ormanda otururken, bir ağacın dalına çıkmışken esip geçen, yüzümüzü okşayan rüzgar Totoro ve Cadı Kiki ile geliyordur belki de. Hepimiz zamanın birinde Totoro’yla karşılaştık, böylelikle Miyazaki bize silinmiş bu hatırayı yeniden hatırlattı.
Kaynakça
- My Neighbor Totoro.” Ghibli Wiki, Fandom, Web. Accessed 11 July 2025.
- “Satoshi Makino – Biography.” IMDb, IMDb.com. Web. Accessed 11 July 2025.
- “Hayao Miyazaki’s My Neighbor Totoro – A Movie Review.” Decaf Journal. Web. Accessed 11 July 2025.
- “Welcome!” Ghibli Museum, Mitaka. Web. Accessed 11 July 2025.
- Yılmaz, Eda. “Komşum Totoro: İyiliğe İnanma Rehberi.” Çocuk Yazını, 8 Mayıs 2024. Web. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2025.
- Demirci, Kürşat. “Şintoizm.” TDV İslâm Ansiklopedisi, 2010. Web. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2025.
- Park, George Kerlin. “Animism.” Encyclopaedia Britannica. Web. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2025.
- Yıldırım, Ömer. “Animizm Nedir? Canlıcılık.” Felsefe hakkında her şey…, 16 Kasım 2019, . Web. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2025.
- Bradshaw, Peter. “My Neighbour Totoro review – Miyazaki’s supernatural masterpiece still enchants.” The Guardian, 1 Ağustos 2024. Web. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2025.
