Her ay sanat dünyasına damga vurmuş eserleri, performans sanatlarını, sanatçıları ve dönemleri Söylenti Sanat Dozu‘nda ele alıyoruz. Serinin bu ayki yazısında kültür-sanat kategorisi editörlerimizden Gülizar Nehir Gülkanat ile David Hockney‘nin en ünlü eserlerinden Mr and Mrs Clark and Percy (Bay ve Bayan Clark ve Percy) tablosunu inceleyeceğiz.
David Hockney Kimdir?
David Hockney; 9 Temmuz 1937’de, İngiltere’nin epeyce kuzeyinde yer alan Bradford, Yorkshire’da doğar. Şu anda İngiltere’nin en ünlü pop-art sanatçılarından sayılmasına yol açan kariyeri ise Hockney, daha on bir yaşındayken başlar. Hayatı algılamaya yeni yeni başlayan bir çocukken, sanatçı olmak istediğine karar verir ve ailesinin desteği ile özel dersler alır. Bradford Sanat Okulu‘nda eğitim görürken, daha 20 yaşında, en ünlü eserlerinden Portrait of My Father (1955) (Babamın Portresi) eserini resmeder ve satar. Birçok ünlü ressam da babalarını portre figürü olarak öne çıkarmıştır ve Hockney de bu sanatçılardan biri olur.
Bu tablonun satılmasından dört yıl geçtikten sonra, 1959 yılında, İngiltere’nin en önemli sanat üniversitelerinden biri olan Royal College of Art‘da yüksek sanat eğitimi görmeye başlar. Buradaki eğitimi sırasında Hockney, konfor alanından çıkarak farklı teknikleri ve sanat akımlarını deneyimler. Bu denemeler sonucu kendi özgün tarzını oluşturmaya, pop-art sanat akımına yenilikler getirmeye başlar.
Birçok ülkede bulunmasına rağmen Amerikan yaşam tarzını İngiliz stiline entegre ederek eserlerini oluşturur. Okulundan dereceyle mezun olmasının ardından ise Amerika’ya taşınır. Eserleri birçok yerde sergilenir, hatta Bojack Horseman dizisinde bile eseri neredeyse her bölüm ekranda yer alır. Kariyerindeki en önemli noktalardan biri ise uzun bir süre sanat dünyasının en büyük rekorlarından birini elinde bulundurmasıdır: Bir eserinin New York Müzayedesi’nde 90.3 milyon dolara satılmasıyla bir tablosunu en yüksek fiyata satmayı başaran tek yaşayan ressam olma rekorunu kırar. Hockney şu anda 87 yaşında olup, hâlâ iPad’inden resimler ve tasarımlar yapmaya devam etmektedir.
Mr and Mrs Clark and Percy Tablosunun Hikâyesi
Tablo inanması güçtür ki bir düğün ve aile tablosu olması amacıyla resmedilmiştir. Ancak hem David Hockney’e hem de tablodaki kişilere yakışır bir farklılıktadır tablo. Aile tablosunda resmedilen çift ise moda tasarımcısı Ossie Clark ve tekstil tasarımcısı Celia Birtwell‘dir. Çift, evlilikleri boyunca moda dünyasında yıllarca konuşulacak tasarımlar yaparlar.
Clark ve Birtwell, farklı şehirlerde moda alanında eğitim görmelerine rağmen tanıştıkları günden sonra birbirlerini unutamazlar ve bir yıl içerisinde Clark’ın Londra‘daki küçük apartmanında birlikte yaşamaya başlarlar. David Hockney ile Manchester’dan tanışan Clark ise Londra’da dostluğunu devam ettirir. Yaklaşık on yıl sonra, 1969 yılında, Ossie Clark ve Celia Birtwell evlendiklerinde David Hockney düğüne sadece bir dost olarak değil, sağdıç olarak katılır. Mr and Mrs Clark and Percy tablosunun çalışmalarına ise 1969 yılında başlar, eskiz çalışmaları yapar ve tabloyu 1970 yılında resmetmeye başlar. Hockney’nin üzerinde çalıştığı tuval, 213.4 cm × 305.1 cm boyutlarında olduğundan eserin tamamlanması 1971 yılını bulur.
Tablonun Detayları
Bugün Tate Britain‘in bünyesinde bulunan Mr and Mrs Clark and Percy tablosu, hem David Hockney’nin hem de çiftin ününü arttıran bir tablodur. Tablodaki mekân Ossie Clark ve Celia Birtwell’in Batı Londra’da yer alan ve üst gelirli kişilerin oturduğu bir mahalle olan Notting Hill Gate‘teki evleridir. Evin yatak odasına konumlandırılmış çift ve etraftaki eşyalar birçok anlam taşır.
Işıklandırma
Tablonun genel atmosferine bakıldığında sakin, şık ve pozitif bir hava izleyiciye sunuluyor. Renk seçimleri de bu sakin havayı destekler nitelikte açık renklerle seçilmiş. Ancak ışıklandırma, genel olarak karşılaştığımız gibi karakterlerin karşısından verilmemiş. Aksine arkadaki açık camdan, karakterlerin önünde gölge oluşturacak şekilde verilmiş. Bu ise David Hockney’nin tablolarında ilk defa kullandığı bir ışıklandırma tekniği olarak öne çıkıyor.
Pozlandırma
Mr and Mrs Clark and Percy tablosunda en önemli etken ana kişilerin, eşyaların pozları ve taşıdıkları anlamlardır. David Hockney, tuvalin büyük boyutu ve kişileri gerçek hayat boyutlarına göre resmetmek durumunda olduğu için tablo için onlarca eskiz çalışmış ve tuval üzerinde sürekli yeniden çizim yapmak durumunda kalmış. Hatta Ossie Clark’ın başını on iki defa yeniden çizer. Ancak tablo son hâlini aldığında kişilerin pozları ve odanın ışıklandırılması Hockney’nin dilediği gibi olmuştur.
Ana figürler olan Ossie Clark ve Celia Birtwell’in renkli kıyafetleri, açık tonlardaki odada öne çıkmalarına neden olur. Kıyafetlerinin yanında figürlerin bakışları da büyük bir önem taşıyor: “Bay ve Bayan Clark”, sık rastlanmayan bir şekilde, direkt izleyiciye bakıyorlar. Sanki izleyici de odadaymış ve bu ilişkideki üçüncü kişiymiş hissi uyandırıyor bu bakışlar. Bakışlarından aşağı indikçe figürlerin duruşları da dikkat çekiyor. Ossie Clark, döneminde de günümüzde de çok popüler olan bir sandalyede kaykılmış bir şekilde oturuyor ve sigara içiyor. Celia Birtwell ise ayakta, eli belinde duruyor. Clark’ın bu rahat oturuşu ve Birtwell’in ayakta, huzursuz duruşu ilişkide kimin çabaladığını da gösteriyor. Zaten çift bu tablonun yapımından birkaç yıl sonra, iki çocuklu boşanmış bir aileye dönüşüyor. Hockney ise sanki yıllar önceden bu durumu tahmin etmiş gibi resmetmiş çifti. Hem izleyicinin üçüncü kişi olması Clark’ın aldatmasını öngörüyor hem de Birtwell’in duruşu ilişkide ayakta durmaya çalışan tarafı temsil ediyor.
Tabloda öne çıkan bir başka detay ise aynı hizalamada bulunan üç sembol: Vazodaki zambaklar, Ossie Clark’ın ayakları ve kedi Percy. Bay ve Bayan Clark poz verdiği esnada odada vazo vardır ancak içerisinde herhangi bir çiçek yoktur. David Hockney ise tabloyu resmederken vazonun içerisine kendi stüdyosunda bulunan beyaz zambaklardan ekler. Zambak çiçeği saflığı simgeler ve Hockney bu zambakları o esnada hamile olan Birtwell’in anneliğine gönderme yapmak için ekler.
Ossie Clark’ın ayaklarının pozisyonu ise dikkat çeken başka bir noktadır. Bu duruşun herhangi bir temayı temsil ettiğine dair bir söylem yok. Ancak bir nedeni var: David Hockney, Clark’ın ayaklarının duruşunu da, aynı başı gibi, onlarca defa resmetmiş ancak beğenmediği için en sonunda halıya gömülü bir poz vermiş.
Son olarak Ossie Clark’ın kucağında yer alan ve tablonun adında da yer alan Percy’i gördüğümüzü sanıyoruz ancak bu, çiftin diğer kedisi Blanche. Tablo yapıldığından beri birçok kişi neden Blanche’ın resmedilip başlıkta Percy’nin isminin kullanıldığını merak esiyor. Hockney’den net bir cevap hiçbir zaman alınamasa da sanat dünyası tarafından teoriler ortaya atılmış. Bu teorilerden en çok bilineni ise Blanche’ın, Ossie Clark’ın kucağında oturması ve kedilerin sadakatsizliği temsil etmesi ile Clark’ın sadakatsizliğini yansıtması şeklindedir.
Bilinen sembollerinin yanı sıra barındırdığı sırlarla hâlâ konuşulan bir tablo Mr and Mrs Clark and Percy. Biz de asil havanın korunarak geleneklere meydan okunduğu bu tabloyu Söylenti Sanat Dozu’nun bu ayki içeriğinde inceledik.
Kaynakça
“Mr and Mrs Clark and Percy, David Hockney”. Tate, davidhockney.com. web. 03.02.2025
“Chronology”. The David Hockney Foundation. web. 03.02.2025
“Mr and Mrs Clark and Percy, Artwork Information”. Tate. web. 05.02.2025
“Mr and Mrs Clark and Percy, Caption”. Tate. web. 05.02.2025
“Mr and Mrs Clark and Percy”. davidhockney.org. web. 05.02.2025
