1990’lar dünyası, gerek dünyada gerekse Türkiye’de kendine has bir ambiyansa sahip, bilim kurgu, korku, absürt komedi gibi türlerin yüksek dönemlerini yaşadığı ilham verici bir ortamdı. Bu ilham verici ortam, sinema dünyasında da birbirinden kült filmlerin ortaya çıkışına önayak oldu. Bu yazımda 90’ların ruhunu en iyi şekilde yansıtan, her biri kendine has mizah anlayışına sahip 10 komedi filmini ele aldım. Hem gülünç sahneleriyle kahkaha attıran hem de dönemin enerjisini çok iyi hissettiren bu filmler, kesinlikle izlenmeye değer yapıtlar arasında yer alıyor.
1. Home Alone (1990)
İki hırsız, başlarına gelecek olaylardan habersiz Kevin‘in (Macaulay Culkin) evini soymaya karar verirler. Ancak işler pek de yolunda gitmeyecektir. Kevin’in onlar için hazırladığı sıra dışı tuzaklar, filme hem gülünç bir hava katmış hem de hırsızları yaptıklarına pişman ettirmiştir. Bu zekice hazırlanmış tuzakları izlerken hem kahkaha atıyor hem de “ben olsam ne yapardım?” diye düşünmeden edemiyorum. Her yılbaşında tekrar izlediğimde aynı keyfi yaşıyor, Kevin’in yaratıcılığına hayran kalıyorum. Chris Columbus’un yönetmenliğini üstlendiği Home Alone; karakterleri, oyuncuları ve keyifli senaryosuyla 90’ların en sevilen komedi filmlerinden biri olmuştur.
2. Dump And Dumper (1994)
Harry (Jim Carrey) ve Lloyd (Jeff Dunne) aynı evde yaşayan, avanak iki yakın arkadaştır. Bir gün Lloyd, limuzin şoförlüğü yaparken Mary’le (Lauren Holley) tanışır ve onu havaalanına götürür. Daha sonra Mary’nin valizini havaalanında unuttuğunu fark eder ve valizi teslim etmek için Harry’yle birlikte Amerika’yı baştan aşağı dolaşıp Mary’yi aramaya karar verirler. Bu iki arkadaşın başına gelen olaylar hem güldürüyor hem de izleyeni şaşırtıyor. Karakterlerin saflığı filme ayrı bir hava katıyor ve “insan gerçekten bu kadar saf olur mu?” diye düşündürüyor. Peter Farrelly’nin yönettiği Dumb and Dumber filmi; yanlış anlaşılmalar, abartılı tesadüfler ve akla mantığa sığmayan yanlış kararlar sayesinde adeta bir komedi cennetine dönmüştür.
3. Hot Shots! (1991)
Bir savaş pilotu olan Topper‘ın (Charlie Sheen) görevi, yeni geliştirilmiş bir savaş uçağını kullanarak tehlikeli bir görevi tamamlamaktır. Topper, bir yandan babasının kötü şöhreti altında ezilirken bir yandan da rakibi Kent’le (Cary Elwes) uğraşmaktadır. Film, Top Gun ve Gone With the Wind gibi 80’lerin ve 90’ların aksiyon filmlerine yaptığı göndermelerle ve esprilerle doludur. Jim Abrahams’ın yönettiği Hot Shots! filmi mizahı, komik sahneleri ve görsel şakalarıyla dönemin en sevilen komedi filmleri arasında yer alıyor.
4. Her Şey Çok Güzel Olacak (1998)
Mert (Cem Yılmaz) , hayattan ümidini kesmiş, hiç bir hayalini gerçekleştirememiş, kimseyle kolay kolay anlaşamayan biridir. Çetin (Mazhar Alanson) ise sakin bir karaktere sahip, hayatından memnun olmayan bir adamdır. Bu iki arkadaşın hayatı hiç beklenmedik bir şekilde değişir ve zorlu sınavlarla karşı karşıya kalırlar. Komedi ve dramın muhteşem bir şekilde dengelendiğini fark ettiğimiz bu filmi izlerken hem kahkaha atıyoruz hem de güldüğümüz şeylerin aslında acı gerçekler olduğunu fark ediyoruz. Ömer Yargı’nın yönettiği Her Şey Çok Güzel Olacak , Türkiye’de yaşanan toplumsal ve bireysel sorunları kara mizahla ele alıyor. Cem Yılmaz’ın esprili kişiliği filmi hafifletirken, izleyiciyi hem güldürüyor hem de düşünmeye teşvik ediyor.
5. Wayne’s World (1992)
Wayne (Mike Myres) ve Garth (Dana Carvey), bodrum katlarında kendilerine ait televizyon programı çeken iki arkadaştır. Bu programda günlük konular, kadınlar ve müzik hakkında absürt mizah yaparak konuşur, izleyicilere kahkaha attırırlar. Bir gün programlarını fark eden yerel bir yapım şirketi onlara profesyonel bir iş teklifinde bulunur. Yeni bir hayata yelken açan bu iki arkadaşın hayatı oldukça değişmiştir. Penelope Spheeris’in yönettiği Wayne’s World; müzik, gençlik enerjisi ve saf gençlik mizahını bir araya getiriyor. Programı çektikleri sahnelerde gerçekten de iki yakın arkadaşın sohbetine dahil olmuş gibi hissediyorsunuz. Ayrıca yapılan esprilerin spontane olması filmi daha da eğlenceli kılıyor.
6. The Mask (1994)
Stanley (Jim Carrey), iyi kalpli utangaç bir banka çalışanıdır. Bir gün bankaya Tina (Cameron Diaz) adında bir kadın gelir. Tina’ya aşık olan Stanley, onunla konuşmaya bir türlü cesaret edemez. Bir gün köprüden geçerken eski bir maske bulur. Bu maske, onu yeşil yüzlü, gülünç mimikleri olan çok hızlı hareket eden, çılgın ve komik bir karaktere dönüştürür. Stanley’in maskeyi taktıktan sonra yaptığı mimik hareketleri yıllar geçse de akıllara kazınmış durumda; hâlâ o sahneleri izlerken aynı keyfi alıyorum. Chuck Russell’ın yönettiği The Mask, özellikle maskeyi taktıktan sonra Jim Carrey’nin ettiği dans sahneleri için bile tekrar tekrar izlenmeye değer.
7. Sister Act (1992)
Deloris (Whoopi Goldberg), sahnelerde enerjisiyle herkesi büyüleyen, cesur ve eğlenceli bir şarkıcıdır. Bir gün mafya babası sevgilisinin işlediği bir cinayete tanık olur ve hayatı altüst olur. Polis, onu korumak için kimsenin asla tahmin edemeyeceği bir yere götürür: Bir manastıra! Deloris’in çılgın ve neşeli tavırları, gayet açık ve katı kuralları olan bu manastır ortamıyla çarpışır ve ortaya birbirinden eğlenceli durumlar çıkar. Deloris’in bu eğlenceli tavırlarına alışmaya çalışan rahibeler için durum çok zor olacaktır.
Manastır üyelerinin Deloris geldikten sonra yaşadığı değişime şahit olmak çok eğlenceli. Özellikle müzikal sahneler filme ayrı bir keyif veriyor; manastır korosunun değişimine hem şaşıracak hem de büyük bir keyif alacaksınız. Emile Ardalino’nun yönettiği Sister Act, 90’ların sevilen komedi filmlerinden biri olarak hâlâ popülerliğini koruyor.
8. Propaganda (1999)
Kenan (Kemal Sunal), bir kasabada gümrük memuru olarak çalışan, kurallara uygun hareket eden biridir. Bir gün kasabayı ikiye ayıran bir sınır çizgisi çekilince insanların yaşamı gülünç bir hâl alır. Aileler, akrabalar ve sevgililer adeta ayrılmış, başka bir ülkede yaşıyor gibi olmuştur. Bu yeni düzene alışmaya çalışan insanlar; yanlış anlaşılmalar ve absürt yasaklar içinde geçen olaylar yaşar. Kasabadaki absürt durumlar büyük bir keyif veriyor ama bir yandan da insanların yaşadığı zorlukları fark etmek izleyiciyi derinden etkiliyor. Bu filmde mizahın arkasında yatan büyük bir gerçeklik var. Türkiye’nin 90’ların başındaki atmosferini çok iyi yansıtan film, hem eğlenceli hem de düşündürücü olma özelliğini taşır. Sinan Çetin’in yönettiği Propaganda, Türk sinemasında önemli bir yere sahiptir.
9. The Big Lebowski (1998)
Jeff Lebowski (Jeff Bridges), rahatına düşkün, tembel, vurdumduymaz ve eğlenceli biridir. Bowling oynamak onun en büyük tutkusudur. Hayatını her zaman olduğu gibi sıradan bir şekilde geçirirken, aynı isimdeki zengin bir adamla karıştırılması sonucu tuhaf bir olayın içine düşer. Kaçırılan bir kadın, kaybolan bir halı ve mafya tipleriyle dolu bu olaylar içinde Jeff’in hayatı tamamen değişir. Joel ve Ethan Coen’in yönettiği The Big Lebowski, sıra dışı ve eğlenceli diyalogları, kara mizahı ve 90’ların ruhunu dibine kadar yansıtan enerjisiyle unutulmaz bir kült komediye dönüşmüştür.
10. Tersine Dünya (1993)
Kadınlar ve erkeklerin rollerinin değiştiği bir evren düşünün. Kadınlar hayatın içinde daha çok söz sahibi olmuş ve iş hayatının merkezindeyken; erkekler ev işleriyle ve çocuklara ilgilenmektedir. Karakterler bu düzen içinde kendi yerini bulmaya çalışırken hem komik hem de düşündürücü olaylar yaşarlar. Mizahi bir dille toplumsal cinsiyet eşitliğini sorgulayan bu film, 90’ların komedi enerjisini taşıyan sahneleriyle öne çıkar. Ersin Pertan’ın yönettiği Tersine Dünya, Demet Akbağ ve Rasim Öztekin’in başrollerini paylaştığı, absürt hikâyesiyle izleyenleri hem güldüren hem de düşündüren bir yapım olarak Türk sinemasında farklı bir yere sahiptir.
Kaynakça:
Ebert, Roger. “The Mask Film İncelemesi ve Film Özeti (1994).” Roger Ebert, 29 Temmuz 1994. Erişim Tarihi: 28.07.2025
Ebert, Roger. “Evde Tek Başına Film İncelemesi ve Film Özeti (1990)”. Roger Ebert, 16 Kasım 1990. Erişim Tarihi: 28.07.2025
”Büyük Lebowski”(1998). IMDb. Erişim Tarihi: 28.07.2025
”Dumb and Dumber” (1994). IMDb. Erişim Tarihi: 28.07.2025
”Sıkı Atışlar” (1991). IMDb. Erişim Tarihi: 28.07.2025
”Wayne’in Dünyası” (1992). IMDb. Erişim Tarihi: 28.07.2025
”Maske” (1994). IMDb. Erişim Tarihi: 28.07.2025
”Yırtık Rahibe” (1992). IMDb. Erişim Tarihi: 28.07.2025
”Propaganda” (1999). IMDb. Erişim Tarihi: 28.07.2025
”Tersine Dünya” (1994) IMDb. Erişim Tarihi: 28.07.2025
