Félix‘in trajik aşk hikayelerini anlattığı bir mektubu okuyoruz kitapta. Henriette ve Arabelle’ye olan aşkını Nathali’ye anlatıyor. Aşkı doğadan tasvirleriyle, umutlarıyla, pişmanlıklarıyla kısacası aşkı en arı haliyle bizimle paylaşıyor.
Kitapta Neler Anlatılıyor?
Kitabın başkahramanı Felix, anne ve babasının sevgisinden mahrum kalarak korkunç bir çocukluk geçiriyor. Felix katıldığı bir baloda güzel omuzları olan kadına adeta büyülenir. Bu kadını sokak sokak arar. Ararken benim betimleyemeyeceğim muhteşemlikte bir vadi görür. Baloda gördüğü ve tanımadığı bu kadının orada yaşadığını düşünür ki haklıdır. Böylelikle hikaye başlar. Henriette, sorunlu kocası ve 2 hasta çocuğuyla birlikte vadide yaşamaktadır. Felix Henriette’yi vadideki zambağa benzetir. Aşkının karşılıksız olduğunu düşünür çünkü Henriette Felix’e çocuğu gibi davranmaktadır. Felix gençliğinin verdiği hazla başka birisiyle tanışır Lady Arabelle. Bu kadınla bedensel ve tutkulu bir ilişki içine girer. Muazzam betimlemeleriyle aşık olduğu bu iki kadını Nathali’ye anlatır. Fakat tahmin edemediği trajik sonlar vardır.
1. Doğa Betimlemeleri
Félix Indre; vadisini çiçeklerini, bağları, tarlaları öyle muazzam betimliyor ki insanın o vadiyi gidip göresi geliyor. O vadinin muazzam betimlenişi gözlerinizi kapattığınızda vadiyi ortaya çıkıyor ve sizi büyülüyor. Çiçeklerin kokularına kadar betimlendiği bir kitapta, çiçekleri insanlarla bağdaştığını düşünün. Kimilerine göre bu betimlemeler sıkıcı gelse de romantizm için bambaşka büyülü bir rüyayı andırıyor.
Çiçekler aslında Félix’in aşkı ve sevdiği insanı anlatış biçimini gösteriyor. İnsanları çiçeklerle ya da doğayla bağdaştırıp bizlere sunuyor. Henriette‘yi bir zambağa benzetiyor. Zambaklar çok dayanıklı bitkilerdir. Henriette aynı zambaklar gibi dayanıklı bir yapıya sahip, kocası Mösyö de Mortsauf’ın yaptığı bütün kabalıkları ve huysuzluklara dayandığını hatta onunla baş ettiğini okuyoruz. Zambaklar hoş kokulu ve masumiyeti ve saflığı simgeleyen çiçeklerdir, tıpkı kitapta ki Henriette karakteri gibi. Henriette, Indre’deki güzellikleri ve masumiyeti simgeliyor.
2. Birey Analizleri
Kitapta farklı yaşamlara sahip bireyler bulunuyor. Baş karakterimiz olan Felix, ailesinden sevgi görmeyen, kendi kendine yetebilen bir birey olarak karşımıza çıkıyor. Kitapta bunları bize betimlerken kalbimize bir acı oturuyor. Annesinden gelen bu sevgisizliğin nedeni kendisi de bilmiyor. Kendisinin önemsiz bir çocuk olduğunu düşünüyor. Çocukken uygulanan yasakların kendisine daha çekici daha tutkulu geldiğini, böylelikle yıldızlara olan aşkını bizlere anlatıyor. Soğuk bir anneyle büyüyen yalnız Felix değil kitapta Henriette’nin annesinin de soğuk birisi olduğunu görüyoruz. Henriette’nin annesi farklı olarak cesur insanlara daha ılımlı yaklaştığını ya da görmezden geldiğini okuyoruz.
Mösyö de Mortsauf kitaptaki en huysuz karakterlerden birisi olarak karşımıza çıkıyor. Geçmişte asker olduğu için zor zamanlar geçiren Mösyö de Mortsauf, kitapta türlü huysuzlukları, bağ, bahçe ve tarım bilgileriyle anlatılıyor. Henriette bir şey isteyince ya da bir fikrini belirtince onun doyumsuz birisi olduğunu söyleyerek kalbini kırıyor ama başkalarının yanında bu fikri sanki kendisi düşünmüş gibi övünüyor. Henriette bunu hiç önemsemiyor. Çünkü Mösyö de Mortsauf’un geçmişinde zor şeyler yaşadığı için onu tolere ediyor.
3. Anne Olmak
Kitapta karşımıza iki farklı anne çıkıyor. Kitabı okurken iki farklı anneyi Henriette’nin nasıl annelik yaptığını görünce fark ediliyor. Birisi soğuk ve ilgisiz anne birisi koruyucu ve ilgili bir anne. Henriette için en önemli şey çocukları ve onları her şeyin önüne koyuyor. İlgisi ve şefkatiyle bize anneliği hayran duyulası bir şekilde gösteriyor. Yaşanan zor durumlardan etkilenmemeleri için elinden geleni yapıyor. Kitap, Felix’e olan aşkını çocukları için kendi içinde yaşamaya karar veren bir anneyi gösteriyor. Babalarına karşı kaba olmamaları konusunda her fırsatta onları kırıcı olmadan uyarıyor. Sadece çocukları için değil Félix’e de bir anne gibi yaklaşıyor. Ona şefkati ve fedakarlığı öğretiyor bazı okurlarca. Fakat Henriette’nin zıttı olarak karşımıza Felix ve Henriette’nin annesi çıkıyor. Felix’in sevgisiz büyümesini ve az bir para isteyince ablalarını ve evin durumunu bahane ederek onu duygusal olarak manipüle ediyor. Eğlenmesinden ya da ufak bir yaramazlığında annesinin tavırları Felix’in buz kesmesine neden oluyor.
Kitapta anneler çocuklarıyla ne kadar yakın olsalar bile bilemeyecekleri, tahmin edemeyecekleri şeyler olduğunu vurguluyor. Henriette kızı hakkında planlar yaparken kızının bambaşka duygular beslediğini görüyoruz. Annelerin yaşamında ne kadar her şeyi görsek, bize anlatsa bile bilemediklerimiz olacak. Bunu Henriette’yle birlikte görüyoruz. Felix’e hiç kızmamasına rağmen çocukları Felix’e karşı sert tavırlar almıştır.
4. Aşkı Yaşamak
Her insan aşkı aynı tarzda yaşamak zorunda değildir. Bazı aşklar romantikken bazıları eğlenmeye bazıları arzularını gerçekleştirerek yaşanır. Kitapta ise iki farklı aşkı görüyoruz. Henriette’yle birlikte masum, duygusal ve içten aşkın en arı halini. Arabelle ile birlikte daha heyecanlı, tensel ve içgüdüsel bir aşkı anlatıyor. Henriette ruhun eşi olarak Arabelle bedenin sevgilisi olarak tanımlanıyor. Henriette aşkı için çocuklarından vazgeçmedi ama Arabelle’nin Felix’e olan aşkı çocuklarının önüne geçti. Arabelle aşkını herkese duyurmak isteyen Herniette kendine özel olmasını isteyen birisi. Her birey farklı kişiliklere sahip olduğu için aşkı yaşama tarzı da farklı oluyor. Bunun için kimseye kızamayız ya da o aşkını böyle yaşıyor diye ayıplayamayız.
5. Toplumsal Hayatın Gösterimi
Kitabın anlatıldığı dönemlerde toplumsal statü, aile bağları, miras hakkındaki baskılar karakterlerin yaşamını etkiliyor. Kitapta statünün ne kadar önemli olduğunu Felix ilk defa Henriette’nin evine gittiğinde ailesinin ismini kullanınca değişen tavırlardan ya da Felix çalışma hayatında Henriette’nin babasının tavsiyesi üzerine yükselirken anlıyoruz. Jacquez hem annesi hem babasının mirasını alacağı için üstünde baskıları olan bir çocuk.
Kitapta kadının toplumsal hayattaki rolüne yer veriliyor. Aslında bakıldığında evi çekip çeviren Henriette’dir kocasının övünmelerine rağmen bu gözle görülüyor.
Kaynakça
De Balzac, Honore, Vadideki Zambak. İstanbul: İş Bankası Kültür, 2016
