Bir şarkıyı veya müzisyeni sadece yaptığı işi sevdiğimiz ya da beğendiğimiz için dinleyebilir, çevremize önerebiliriz. Bunun için sebepler silsilesi oluşturmamız da gerekmeyebilir ancak Gaye Su Akyol bundan çok daha fazlasını düşündüren üretimler sağlıyor. 5 Farklı Sebeple hazırladığımız Gaye Su Akyol rehberine hoş geldiniz.
Entelektüel bir evde büyümüş olan sanatçı annesi Nesibe Akyol’un Türk Sanat Müziği’ne ait eserleri sürekli seslendirmesiyle kulak dolgunluğu yaşamış. Sözleri Cemal Safi’ye ait “Yıldızlara baktırdım fallarda çıkmıyorsun / Seni görmem imkansız rüyalarım olmasa” dizelerine sahip, Zeki Müren’den dinlemeye alışkın olduğumuz İmkansız parçasını anmadan edemiyor bu durumdan bahsederken. Aynı zamanda ressam olan babası Muzaffer Akyol’dan da pek çok ilham aldığını herhangi bir albüm kapağına bakarak anlayabiliriz. Konserlerinde kostümlerini kendi tasarlayan sanatçı, çocukluğunda ruhuna işlemiş özellikleri kullanıyor.
Ekranlara çıkmayı çok sık tercih etmeyen sanatçının, sanatı ve hayata bakışıyla ilgili pek çok bilgiye ulaşabileceğiniz bir röportajını aşağıdaki bağlantıdan izleyebilirsiniz.
1. Söz Yazarlığı ve Harman Müziği
Bir şarkının sözleri elbette ki en önemli yapı taşlarından biridir. Ancak genellikle şarkıların vokallerine daha çok odaklanırız. Hem söz yazarlığı hem de vokal yapan sanatçılarsa çok değerli olurlar. Gaye Su Akyol da bu değerlerden biri. Şarkılarının sözlerinde imzası var. Kendi kaleminden çıkan duyguları yansıtmak daha kolay olacaktır ki hissizleşme ihtimalinden uzak oluyorsunuz dinlerken.
Söz yazarlığında Türk sanat müziğinden aldığı ilham çok etkili oluyor. Türk sanat müziği eserlerinde genel olarak divan şiiri tadında aşkın betimlemelerini görürüz. Gaye Su Akyol da bu betimleme yollarını sıklıkla kullanıyor. Müziğindeyse gençlik yıllarından itibaren etkisi altında kaldığı rock kültürü etkili oluyor. Özellikle psychedelic, ülkemizde daha çok bilinen ismiyle saykodelik rock‘tan fazlasıyla yararlandığını görüyoruz. İnsan beynindeki halüsinasyonu artırarak müziği daha etkili ve çarpıcı kılmaya çalışan bu tür, insana hayal gördüren ve karanlık hayal kurduran anlamına gelir. Gaye Su Akyol’un kendine ait resmî sitesindeyse müziğiyle ilgili olarak “geleneksel Anadolu müziğinin, klasik Türk müziğinin, psikedelia’nın, surf rock’ın ve post-punk’ın zıtlıklarını fütürist yaklaşımıyla bir araya getiriyor” tanımı yapılıyor.
Sanatçının müziği bir ürüne dönüşürken özellikle davul-bas-gitar triosu üzerine kuruluyor. Türk müziğindeki ud, cümbüş gibi enstrümanlarla da harman yapıyor. Şarkılarının altyapılarını rock oluştururken söyleyişinde yaptığı nağmelerle kültürler arası bir yolculuğa çıkıyor. Çokça gördüğümüz özelliklerinden biri de saykodelik rock’ın önemli unsurlarından olan elektro klavye soloları. Gaye Su Akyol müziğini en iyi anlayabileceğimiz şarkılardan “Bağrımızda Taş” ile ilk sebebimizi noktalayalım.
“Memleket nargile kafe
Dumanında boğulduk
Duvarda asılı saatmişiz
Zamanı geldi bozulduk”
2. Evrensellik
Sanatçının Doğu-Batı müziğinden oluşturduğu harman onu evrensel başarılara götürdü. Bunu yapabilmesindeki kuvvetli etkenlerden birinin eğitimi olduğunu söylüyor. Gaye Su Akyol, lisans eğitimini Sosyal Antropoloji bölümüyle tamamlamış. “Hiçbir kültür diğerinden daha üstün ya da alçak değildir” mentalitesiyle şarkılarında farklı kültürleri bir araya getirmeye çalışıyor.
Henüz kariyerinin başlarındayken yurt dışı müzik piyasalarında keşfedilmeye başladı. Üstelik bu durum, kariyerinin ilerleyen dönemlerinde yaptığı müzikten uzaklaşmasına değil bilhassa daha da çok bağlanmasına sebep oldu. 2022 yılında çıkarmış olduğu son albümü “Anadolu Ejderi” ile birlikte müziği ve sözlerinin dışında albüm kapağı, tanıtımları ve metaforlarıyla bunu kanıtladı. Albüm yazısında, “Bu albüm, mitolojik bir ejderin Anadolu topraklarındaki derin uykulardan uyanışı, mağarasında işaret bekleyen milyonlarca hücrenin aynı anda bir organizmaya dönüşmesi. Herkesin kendi süper kahramanı olmayı mecburen öğrendiği bir hakikatte saf kötülüğe karşı tek çarenin kolektif hareket olduğunu yineleyen bir direniş, hafızası çalınan kültürlerin bellek okyanusunda, denizaltı kafilesiyle yapılan bir gezi.” ifadelerine yer veriyor.
Evrensel duyulara hitap eden müziğini Hollanda kökenli plak şirketi Glitterbeat ile çalışarak süslüyor sanatçı. İlk albümünü dinleyen şirketin çok beğenmesiyle Hologram İmparatorluğu isimli ikinci albümünde çalışmaya başlıyorlar. Bunun neticesinde bugünkü konser takvimlerinde de gördüğümüz gibi yurt dışı konserlerinin sayısını oldukça artıran sanatçı, Türk müziğine özgü ezgileri dünyaya tanıtmış oluyor. 2022 yılında Spotify’ın müzik sektöründe eşitliği güçlendirmek üzere hayata geçirdiği EQUAL Müzik Programı bünyesinde Times Meydanı’ndaki büyük ekranda tanıtıldı. Dünyanın en çok okunan dergilerinden Financial Times’a 2022 yılında verdiği röportajla da adından söz ettirmeyi başardı. “Hafızası çalınan kültürlerin bellek okyanusunda” bizleri gezintiye çıkaran sanatçının, Anadolu topraklarının kokusuyla bezenmiş müziğinin değerini fark edebilmemiz dileğiyle.
“Şeytan uzatıyor seni
Cehennem meyhanesinden bir hesap gibi”
3. Türk Sanat Müziğine Olan İlgisi
Söz yazarlığından ve müziğinden bahsederken bu ilgisinden de çokça bahsettik. Ancak Türk sanat müziğinden kültleşmiş pek çok parçayı tekrar seslendirmiş olması da diskografisini büyüten bir özellik. Gamzedeyim Deva Bulmam, Saymadım Kaç Yıl Oldu, Bir İlkbahar Sabahı ve birçok parçayı seslendiren sanatçı, rock alt yapılarıyla da parçaları güçlendiriyor. Eğer çocukluğunuzdaki araba seyahatlerinde 102.8 TRT Nağme radyosuna (Ankara frekansı) çok maruz kaldıysanız Gaye Su Akyol’un bu tattaki eserleri ve dinlendirici sesi size iyi gelebilir.
Bizzat kendi şarkılarından örnek verirsek son albümündeki Vurgunum Ama Acelesi Yok öneri listemizin başında gelecektir. Duyduğu sevgi ve saygıyı “peri kadar güzel, ay gibi” demek yerine “Gel mahperim, güneşim / Gel benim tatlı eşim/Yanıma yaklaş, yamacıma/Sensin hem ilacım hem ateşim” diyerek göstermeyi ihmal etmiyor.
“Unuttu dese dilim
Yalan, yalan
Yalan vallahi yalan”
Güfte ve Beste: Yusuf Nalkesen
4. Anadolu Rock Kültürünün Günümüzdeki Temsilcilerinden
Anadolu rock kültürü, Türkiye’de iki darbe arası diyebileceğimiz 1960-1980 arası dönemde gelişim göstermiştir. Gaye Su Akyol’un müziğinden bahsederken gördüğümüz Doğu-Batı sentezini temel almıştır. Bugünkü Türkçe rock‘tan farklı olarak işlediği konular bakımından çok yönlü olup toplumsal konulardaki farkındalığı artırmaya çalışmıştır. Müziğiyse elektronik altyapılar kısıtlı olduğu için Türk halk müziğine uygun enstrümanlarla çeşitlenmiştir. Bazen çok bilinen türküler ve Anadolu rock parçalarının karıştırıldığını görebiliyoruz. Bunun sebebi tam da bu müzikal benzerlikten geliyor. Dünyada saykodelik rock’ın önemli eserlerinin verildiği döneme denk gelmesiyle Anadolu rock kültüründe bu esintileri görebilmek de mümkün.
Gaye Su Akyol şarkılarının altyapısı ve sözlerinde buram buram içinize çekebiliyorsunuz Anadolu rock’ı. Her şeyden önce politik yapısıyla Anadolu rock’ın “tarihe tanıklık etme hâli” olduğunu düşünen sanatçı, kendi tarihine tanıklık etme konusunda günümüzün nadide isimlerinden biri. İstikrarlı Hayal Hakikattir albümünde de Barış Manço‘nun didaktik mi didaktik ama açık ve net parçası Hemşerim Memleket Nire’yi seslendirmişti. Kalemle kasetleri sarıp defalarca dinlediğiniz Anadolu rock tınılarını özlediyseniz belki de yeni bir Gaye Su Akyol plağı almanın tam vaktidir.
“Zaten paramparça bölünmüş ve yaşanmaz olmuş Dünyamız
Daha fazla kesip bölmeye hiç gerek yok”
5. Politik ve Muhalif Kimliği
Sanatçı kendisini “ben muhalif biriyim” diyerek tanımlıyor. Peki bu ne anlama gelir? Partiler ya da ideolojiler üstü bir politiklikten bahsediyoruz onu tanımlarken. “Güç zaten iktidar olanın elindedir, bu durumda daha fazla güç sağlamaya çalışmanın gereği yok. Haksızlıklara karşı muhalif olmak bu işin diyalektiğinde var” diyor Gaye Su Akyol. Onun politikliği Anadolu rock kültürünün bezendiği iklimden farklı değil.
Muhalif olmak aslında sürekli değişimin öncülüğünü yapmak demektir. Konfor alanından çıkamayan ve buna yabancılaşan insanların dış dünyadan uyarılmasını sanatıyla yapıyor. Yaşanan ve yaşanabilecek tüm zorbalıklara karşı hissizleşmeyi önlemenin en yaratıcı yollarından birini gösteriyor Gaye Su Akyol.
“En büyük zenginliğimiz hayallerimiz ve o hayalleri bizden çalıp götürmek için çok şey yaptılar. Buna izin vermemek gerekiyor.” – Gaye Su Akyol
Bonus Bölüm:
Bu bölümde Gaye Su Akyol’un kendisine ait ya da cover’lamış olduğu şarkılardan müzik zevkinizi doruklara çıkaracak bazı enstrümantal soloları dakikalarıyla birlikte vereceğiz.
Not: Steril bir ortamda ve kulaklıkla dinleyiniz.
- Bağrımızda Taş, 3.20, Elektro Klavye
- Mendilimin Yeşili, 2.55, Keman
- Ruhun Ölmüş Senin, 2.32, Elektro Gitar
- İstikrarlı Hayal Hakikattir, 2.54, Elektro Bağlama
- Sen Benim Mağaramsın, 2.02, Davul ve Elektro Gitar
- Cehennem Meyhanesi, 2.41, Elektro Klavye, Davul ve Elektro Gitar
Gaye Su Akyol’un Anadolu Ejderi albümü hakkında daha detaylı yazımıza ulaşmak için: Gaye Su Akyol’un Izdırap Dolu Albümü: Anadolu Ejderi
Gaye Su Akyol şarkılarından derlenen diğer yazılarımız:
“Hayat Neşemizi Muhafaza Etmeye Çalışıyoruz” Dedirten Gaye Su Akyol Şarkıları
Söylenti Radarında Bu Hafta: Gaye Su Akyol
Kaynakça:
- “Anadolu Ejderi”. Gaye Su Akyol. Web. 25.11.2022
- “Turkish singer Gaye Su Akyol – hope and freedom1. Financial Times. Web. 30.11.2022
- Öne çıkan görsel: Gaye Su Akyol
Teşekkür ederim yazınız için, önerilen şarkılarla günüm güzelleşti