“Kültürler ve kıtalar arasındaki körfezde sömürgeciliğin etkilerine ve mültecinin kaderine uzlaşmaz ve merhametli bir şekilde nüfuz etmesinden dolayı” 2021 Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görülen Abdulrazak Gurnah, “Romanları, basmakalıp betimlemelerden uzak ve bize dünyanın diğer yerlerindeki pek çok kişinin aşina olmadığı, kültürel olarak çeşitlendirilmiş bir Doğu Afrika’ya açıyor.” açıklamalarında bulundu.
Abdulrazak Gurnah Kimdir?
20 Aralık 1948 doğumlu Zanzibarlı romancıdır. Anadili Afrika’da yaklaşık 80 milyon kişinin konuştuğu dil olan Svahili dili olan Gurnah, gençliğinde Zanzibar ayaklanmasına ve sonrasında ortaya çıkan sosyalist rejimin sıkıntılı zamanlarına tanıklık etmiştir.
Emekli olana kadar İngiltere Canterbury’de bulunan Kent Üniversitesi İngilizce bölümünde profesörlük ve lisansüstü eğitim direktörlüğü yapmıştır.
Nobel Edebiyat Ödülü Tarihi
27 Kasım 1895 tarihli ve 20 Aralık 1896 tarihinde İsveç Stockholm’de açıklanan vasiyetnamesi ile birlikte Alfred Nobel tarafından kurulan derneğin verdiği, insanlara hizmet edenlerin ödüllendirildiği prestijli bir ödüldür.
Alfred Nobel’in ifadesi ile “idealist bir eğilimi en iyi şekilde ifade eden yazara” verilen Nobel Edebiyat Ödülü, 1901 yılından beri yazarlarla buluşmaktadır. Ödül tarihi boyunca sadece tek bir yazar, kendisine layık görülen bu ödülü kabul etmemiştir. O kişi ise Jean Paul Sartre’dir.
Nobel Edebiyat Ödülü’nün yanında kazanan yazara/şaire maddi ödül de verilmektedir. Bu ödül ise Nobel Vakfı tarafından karşılanmaktadır.
2021 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan Abdulrazak Gurnah ise 10 milyon İsveç kronu (1.1 milyon dolar) para ödülünün sahibi olmuştur.
Nobel Edebiyat Ödülü ile ilgili diğer bilgiler ise şu şekildedir:
- Şu ana kadar Nobel Edebiyat Ödülü’nün en genç kazananı, yazar Rudyard Kipling’tir. Kendisi 1907 yılında ödülü kazandığında sadece 42 yaşındaydı.
- Şu ana kadar Nobel Edebiyat Ödülü’nün en yaşlı kazananı ise yazar Doris Lessing’tir. 2007 yılında ödüle layık görüldüğünde 88 yaşındaydı.
- 2020 Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan Loise Glück ile birlikte şu ana kadar toplamda 16 kadın yazar/şair Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmıştır. Bu isimler;
- Selma Lagerlöf, Grazia Deledda, Sigrid Undset, Pearl S. Buck, Gabriela Mistral, Nelly Sachs, Nadine Gordimer, Toni Morrison, Wislawa Szymborska, Elfriede Jelinek, Doris Lessing, Herta Müller, Alice Munro, Svetlana Alesksiyevic, Olga Tokarczuk ve Loise Glück
7 Ekim 2021 tarihinde İsveç Akademisi Daimi Sekreteri Mats Malm tarafından sunulan 2021 Nobel Edebiyat Ödülü’nün duyurusunu aşağıdaki bağlantıdan izleyebilirsiniz:
Kaynakça: Nobel Edebiyat Ödülü 2021. NobelPrize.org. Nobel Ödülü Sosyal Yardım AB 2021. Per. 7 Ekim 2021.
