1812 Savaşı: Amerika’nın İkinci Bağımsızlık Savaşı

Yeni kurulmuş Amerika Birleşik Devletleri’nin İngiltere, Yerli Amerika ve Kanada’nın arasında gerçekleşen bir savaş olan 1812 Savaşı, Bağımsızlık Savaşı‘ndan sonra Amerika’nın kendisini İngiltere’den ayrı bir kimlikle gösterebilmesini ve mutlak olarak kraliyet emirlerinden bağımsız olduğunu kanıtlayabilmesini sağlamış bir savaştır.

Manifest Destiny: Tanrı İradesiyle Meşrulaştırılan İşgal

Aynı zamanda “Tanrının İradesi” (Manifest Destiny) fikirleri de bu savaşta etkili olmuştur. “Tanrı İradesi”, beyaz adamın “Tanrı-bilmez” ve “barbarlarla” dolu olduğunu düşündüğü bu topraklara, tanrının sözlerini ve kendi toplumlarının bilgeliklerini getirdiğine inanması ve bu yüzden oranın önceki sahiplerine yapılan soykırımın ve işgalin, tanrının iradesi ve isteği üzerine olduğunu savunmaları fikri diyebiliriz. Kıtanın batısına doğru ilerlemeye devam eden Amerikalılar, önceki işgallerden kaçan Kızılderililerin yerleştiği topraklarda da hak iddia etmeye başladılar. Bunun sonucunda, Kızılderili ve Kanadalı toplulukların başlattığı isyanlar, İngiltere tarafından desteklenip finanse edilince, bu durum Amerika’nın savaş sırasında mücadele etmek zorunda kaldığı önemli sorunlardan biri hâline geldi.

1812 Savaşının Önemi

Bu savaş iki tarafın da istemsizce katıldığı bir savaştı. Hatta iki tarafın liderlerinin bu savaşı engellemek için gizli görüşmeler yaptığı da biliniyor. İngiliz ordusu, Fransa’yla olan savaşta kendi saflarında savaşacak gemilere ihtiyacı vardı; bu yüzden meclis, İngiltere’de doğan herkesin kraliyete bağlı olduğunu ve onun emirlerine tabii olduğu fikrini uygulatmaya çalıştı. Tabii bu durum, nüfusunun bir çoğunluğu İngiliz asıllı olan Amerika toplumunu etkiledi. Açık denizlerde Amerikalılara ait olan ticaret gemilerinden insanların alınması, Amerika kimliği ve onuruna bir saldırı olarak görüldü.

İngilizler Kanada’nın kontrolünü elinde tutuyordu ve orda yaşayan Kızılderililere silah sağlayıp örgütlüyordu. Bunun Amerika Birleşik Devlerine büyük bir güvenlik tehdidi oluşturması gerekçesiyle de iki devlet arasındaki gerilim kaçınılmazdı.

Peki bu savaş neden “İkinci Bağımsızlık Savaşı” olarak anılıyor? İki savaşın arasında yatan nedenler aslında aynı. İngilizler, Amerika’yı yönetebilecekleri ve sömürebilecekleri bir uzantı olarak görüyorlardı. ABD ise tıpkı Bağımsızlık Savaşı’nda olduğu gibi bu duruma karşı çıkıyor, kimliği ve hakları için mücadele ediyordu. Müttefiklerin de 1812 Savaşı’nda değişmemesi bahsetmeye değer bir detay. Bağımsızlık Savaşı’nda Fransızlar resmi olmasa da Amerika’yı desteklemişlerdir, 1812 Savaşı’nda da bu tutumları değişmemiştir. Diğer tarafa bakınca da İngilizler’in Yerli Amerikalıları müttefik alıp silahlandırması da iki savaşta da öne çıkan bir stratejidir.

Peki, bu savaş nasıl başladı? Gelin önce fitili ateşleyen gelişmelere bakalım.

1812 Savaşını Başlatan Olaylar

Louisiana’nın Satın Alınması

Louisiana’nın satın alınması (Louisiana Purchase) Amerika ve Fransa arasındaki büyük bir toprak alışverişine verilen isimdir. Toprak alımı, dönemin Amerikan Başkanı Thomas Jefferson ve Fransız İmparatoru Napoleon Bonaparte arasında gerçekleşmiştir. Amerika’nın toprak büyüklüğünü bir anda ikiye katlayan bu anlaşma, bazı Amerikan siyasetçiler tarafından anayasaya aykırı görülmüştür. Onlara göre böyle bir anlaşma, eyalet sistemiyle yönetilen ülkelerde temsiliyetle ilgili sorunlar yaşatacaktı. Bu gelişme sadece Amerikan siyasetinde tartışma yaratmakla kalmadı; Fransa ile Amerika arasındaki yakınlaşma, İngiltere tarafından da memnuniyetle karşılanmadı.

Bu anlaşmayla beraber, Amerika Birleşik Devleti’yle o dönem İngiltere’ye ait olan Kanada’nın sınır alanı büyümüştür. Bu durum, bazı eyaletlerde toprak haklarına dair kaygılar ve İngiltere’nin işgal edebileceği korkusunu doğurmuş, iki devlet arasındaki gerilimi artırmıştır.

Gemilerden Kaçırılan Amerikan Vatandaşları

İngiltere; Fransa’yla savaşın eşiğinde olduğundan dolayı, tüm İngilizlerin savaşta ülkelerine hizmet etmeleri emredilmiştir. Bu yasa, yüzeyde sorunsuz gözükse de uygulama aşamasında Atlantik Okyanusu’ndaki tüm gemiler durdurulmuş ve vatandaşlıkları hakkında yalan söyledikleri iddia edilerek bazı Amerikan vatandaşları, İngiliz ordusuna katılmaya zorlanmıştır.

1812 Savaşı Sırasında Yaşanan Önemli Olaylar

York Muharebesi (1813)

1812’de İngiltere’ye savaş açtığını ilan eden Amerika, Kanada’ya birçok saldırı ve işgalde bulunmuştur; bunların en dikkat çekeni York Muharebesidir. Savaşın ilanından bir yıl sonra Amerikan ordusu, General Henry Dearborn‘un komutasında Yukarı Kanada’ın başkenti olan York‘u (şimdiki adıyla Toronto) işgal etmiş ve tüm şehri ateşe vermişlerdir. Amerikan ordusunun bu galibiyeti düşmanı zayıflatsa da Kanadalıları intikam duygusuyla doldurmuştur.

Erie Gölü Muharebesi (1813)

Erie Gölü Muharebesi, Amerikan İngiliz savaşındaki önemli bir deniz çatışmasıdır. Bu muharebede Amerikan gemileri galip gelerek Amerika’ya göl üzerindeki hakimiyeti kazandırmıştır. Amerikan hükumeti, göl üzerindeki hakimiyetiyle birlikte İngiliz ordusuna gelen erzağı ve silah yardımını kesebilmiş ve bu sayede savaşın devamında üstünlük elde etmiştir.

Lundy’s Lane Muharebesi (1814)

Lundy’s Lane Muharebesi, Niagara Şelalesi’nin yakınında Amerikan ve Kızılderililer arasında geçen karşı karşıya bir muharebedir. 1812 Savaşı’nın en kanlı olayı olarak geçer. İki tarafın da bitap düşmesi üzerine Amerikan orduları bölgeden çekilmiştir. Bu muharebe Amerikalıları Kanada işgalinde geri adım attıran ilk olay olmuştur.

Washington’ın Yakılması (1814)

Amerika’nın Maryland eyaletinde yaşanan, Plattenburgs Muharebesi‘ndeki İngiliz galibiyetinin ardından İngiliz orduları, yakında olan Washington şehrine girmiş ve devlet binalarını ateşe vermişlerdir. Bu olay, Amerikan tarihindeki en önemli olaylardan biri kabul edilir.

Savaş Nasıl Bitti?

Savaş resmi olarak 24 Aralık 1814’de Belçika’da imzalanan Gent Antlaşması‘yla sona erdi. Ancak Amerika’ya savaşın bittiği haberi iki ay sonra ulaştığı için haber alınmadan önce İngiliz orduları New Orleans bölgesinden saldırmış ve Amerikalılar onları geri püskürterek New Orleans bölgesini elde etmişlerdir. Kazandıkları bu toprak, Amerika için savaşın en karlı getirisi olarak kabul edilir.

Bu barış, iki taraf için de gerekliydi. Amerikan hükumeti, bazı eyaletlerin İngiltere’yle bir barış hazırlığında olduğunun farkındaydı. Ayrıca Amerika, savaşın devam etmesi halinde bir İngiliz galibiyetinin kaçınılmaz olduğunu da biliyorlardı. Yani bu savaşın devam etmesinin ülke bütünlüğüne zarar verebileceği düşüncesi, Amerika hükumetinin barış masasında oturmasını sağlayan en büyük etkendi. İngiltere ise Fransa’yla savaş içerisinde olduğundan okyanusun diğer tarafında olan bu savaşı daha fazla finanse edemeyeceğinin biliyordu.

Antlaşmada şartlar savaş öncesinde olduğu gibi devam etmesine karar verilmiştir. Bu yüzden bu savaş genellikle önemsiz görülür. Ancak bu savaşın kültürel sonuçları göz ardı edilemez. Yeni kurulmuş Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere Krallığı’na yapılan herhangi bir hak ihlalinin cevapsız kalmayacağı mesajını vermiştir. Aslına bakınca bu savaş bir onur savaşıydı, Amerika ise birlik olarak o onuru kazandı. Bu savaş, Amerika’ya 1817’den 1825’e kadar sürecek “İyi Hisler Dönemi” olarak anılan; milliyetçilik, birlik ve beraberlikle dolu bir dönem de hediye etmiştir. Bu dönemin mükemmel olduğunu söylemek doğru olmasa da Amerikan kimliğinin oluşmasına büyük bir katkıda bulunduğu da inkar edilemez.

Peki 1812 savaşından sonra iki taraf da savaş öncesi şartlara dönmeyi kabul ettiyse, bu savaşı kim kazandı? Somut olarak bakarsak, herkes ya da başka bir deyişle hiç kimse. Savaşa katılan bütün ülkeler amaçlarına ulaşmıştır. İngiltere Kanada’nın sınırlarını korumayı başarmış, Amerika ise kazandığı galibiyetlerle toprağını büyütmüş ve İngiltere’ye bağımsız bir ülke olduklarını bir kez daha kanıtlamışlardır. Ancak bu savaşın kültürel etkisine bakılacak olursa; iki tarafın da ezici bir galibiyet yaşamaması, yeni kurulmuş disiplinsiz orduya sahip Amerika’nın, büyük bir krallık olan İngiltere’ye karşı bu savaşı kazandığının göstergesi olduğunu söylemek de yanlış olmaz.

Kaynakça

Amie Tennant. “The War of 1812 Summary: Timeline and Major Battles • Familysearch.” FamilySearch. 6 May 2025. Web.Erişim Tarihi, 29 Temmuz 2025.